Joni Mitchell. Bo kto?

28 lipca 2023
Bartek Chaciński

Uwielbiam Aphex Twina, ale nie ma szans, żeby jego kolejny powrót na scenę przesłonił mi powrót na scenę Joni Mitchell. Do dziś pojawiła się już parokrotnie – ale zeszłoroczny koncert na Newport Folk Festival, kluczowej dla jej środowiska imprezie, na której poprzednio wystąpiła pod koniec lat 60., to był pierwszy pełny koncert kanadyjskiej artystki od 20 lat! Teraz ukazuje się na płycie i emocje są duże. Nic nie przebije finału wzruszającego Both Sides Now, który w tej wersji jest równie, a może nawet bardziej porywający niż kiedykolwiek. Kiedy 79-letnia Joni kończy frazą I really don’t know life at all, można śmiać się i płakać jednocześnie.   

W Newport Mitchell zaśpiewała – a czasem po prostu uczestniczyła w wykonaniach – 13 utworów, spośród których 10 stanowiły jej klasyki, głównie z wczesnego okresu, a towarzyszyły im trzy covery. Na płytę spośród tych obcych utworów trafiło tylko imponująco wykonane Summertime Gershwina. Dlaczego? Trudno powiedzieć, trochę szkoda, że to nie pełny program. Jest to również program ułożony na nowo, co zmienia dramaturgię koncertu. Dość, zdaje się, spontanicznego. I mającego charakter – co tu ledwie słychać (może to wrażenie próbowano wytrzeć) rodzaju benefisu, którego bohaterką jest wprawdzie Joni, ale gospodynią – młodsza, amerykańska piosenkarka Brandi Carlile. Ta ostatnia często wspiera starszą przyjaciółkę wokalnie, szczególnie w niedostępnych wysokich rejestrach. Czasem przesuwa też utwory nieco w stronę country – to dla niej naturalne rejony. Kiedy utwory śpiewa Taylor Goldsmith z Dawes, rzecz idzie jeszcze mocniej w benefis. Momentami Mitchell jest tylko słuchaczką. 

Obecność Carlile kluczowa jest w Carey, jednym z dwóch utworów z albumu Blue (drugim jest oczywiście A Case of You). Ale w wielu momentach wsparcie okazuje się po prostu niepotrzebne. To kolejne wzruszające odkrycie tego zestawu. Głos Joni trochę się obniżył (wydaje się, że mogłaby śpiewać klasyki Niny Simone bez korektora barwy), ma też momentami lekką chrypkę, ale intonacyjnie radzi sobie kapitalnie, zachowała kapitalne panowanie nad frazą, nienaganną emisję, nawet wibrato. Goście – Marcus Mumford czy Lucius – są na drugim planie. Czasem wystarczy wsparcie chórku, żeby utwory zabrzmiały z odpowiednią mocą. Raz – w umieszczonym tu jako przedostatni (na koncercie wybrzmiał wcześniej) Shine – mamy nie chórek, tylko wspaniały chór. 

Nie widziałem jeszcze fizycznej płyty, która podobno już dotarła do Polski, opisuję rzecz na podstawie odsłuchu w streamingu. Oczywiście nie na Spotify – Joni, za przykładem Neila Younga, wycofała z tego serwisu prawie cały swój repertuar. Jest za to na Tidalu. Płacąc ten dodatkowy abonament, zastanawiam się czasem, po co ten dodatkowy wydatek – i czy rekompensuje go w jakimś stopniu możliwość robienia playlist w serwisie. Tłumaczę sobie wtedy, że to po to, żeby mieć pod ręką utwory Joni Mitchell. I jest to – proszę mi wierzyć – powód jak dal mnie całkiem racjonalny.     

JONI MITCHELL At Newport (feat. The Joni Jam), Rhino 2023  

PREMIERY PŁYTOWE TYGODNIA

22 PAKT – Percy Jones, Alex Skolnick, Kenny Grohowski, Tim Motzer Live in NYC, MoonJune
24 Audrey Carmes Quelque chose s’est dissipé, Metron
25 Picchio dal Pozzo In Camporella, Cuneiform
26 Gooooose Rudiments, Svbkvlt
27 Yungwebster Yungwebster, Sferic
28 7038634357 Neo Seven, Blank Forms
28 Aphex Twin Blackbox Life Recorder 21f / In a Room7 F760, Warp EP
28 Ayo Manuel 1983-90, Soundway
28 Bethani Cosentino Natural Disaster, Concord
28 Beverly Glenn-Copeland The Ones Ahead, Transgressive
28 Blevin Blectum Omnii, Deathbomb Arc
28 Carly Rae Jepsen The Loveliest Time, Interscope
28 Cate Brooks Easel Studies, Cafe Kaput
28 Chief Xian aTunde Adjuah Bark Out Thunder Roar Out Lightning, Ropeadope
28 Chuck Senrick Dreamin’, Numero Group
28 Damon Locks & Rob Mazurek New Future City Radio, International Anthem
28 Eje Eje Five Seasons, Batov
28 Equaeverpoise Light Sleeper, Cuneiform
28 George Clanton Ooh Rap I Ya, 100% Electronica
28 Georgia Euphoric, Domino
28 Gil Scott-Heron & His Amnesia Express Legend In His Own Mind, Made in Germany
28 Gunn Truscinski Nace Glass Band, Three Lobed
28 Högni Music for Katla, Erased Tapes
28 Idee Fixe Jarocin 84/85, GAD arch. LP
28 Jessy Lanza Love Hallucination, Hyperdub
28 Joni Mitchell Joni Mitchell At Newport, Rhino
28 koeosaeme Beige, Orange Milk
28 Krzysztof Duda Altus, GAD reed. LP
28 Lawrence English & Lea Bertucci Chthonic, American Dreams
28 Locate S,1 Wicked Jaw, Captured Tracks
28 Maria W Horn & Vilhelm Bromander Earthward Arcs, Warm Winters Ltd
28 Maroulita de Kol An​á​sana, Phantom Limb
28 Post Malone Austin, Republic
28 Primal Scream Reverberations (Travelling in Time): BBC Radio Sessions & Creation Singles 1985-86
28 Queef Jerky Queef Underground
28 Sings Of The Swarm Amongst The Low & Empty, Century Media
28 Susanna Baudelaire & Orchestra, Susanna Sonata
28 Susto My Entire Life, New West
28 The Budos Band Frontier’s Edge EP, Diamond West
28 Travis Scott Utopia, Epic
28 Traysh Shady Favorites, Husky Pants
28 Trent Reznor and Atticus Ross Teenage Mutant Ninja Turtles: Mutant Mayhem, The Null Corporation
28 UFOm Aliens Are Real, Moon Glyph
28 VA Mr Bongo Record Club Volume Six, Mr Bongo
28 Yu Su I Want an Earth
28 Ziúr Eyeroll, Hakuna Kulala