Światowy dzień impro

18 września 2020
Bartek Chaciński

Święto improwizacji obchodzone bywa w marcu, ale wystarczy zajrzeć na dzisiejszą listę premier, żeby zauważyć, że w wyniku zbiorowej improwizacji różnych wytwórni i różnych artystów samo wyszło. Lista premier jest wyjątkowo długa i zbacza w kierunkach jazzu i improwizacji. Może to po prostu międzynarodowy dzień improwizacji na płycie (dla niektórych już to będzie zaprzeczeniem istoty improwizacji, która ma się rozgrywać na żywo w określonym czasie i przestrzeni), bo chodzi o wydawnictwa płytowe. Naliczyłem 23 w jednym tygodniu! To dobra okazja, żeby napisać o kilku labelach, których działania często pomijam milczeniem – nie dlatego, że niedobre. Przeciwnie – dlatego, że praktycznie wszystko, co publikują, warte jest uwagi. A zatem? 

Po pierwsze, Cuneiform. Czyli waszyngtońska marka, która na początku lat 90. wyprowadzała mnie z rockowego zaduchu płytami Univers Zéro, ale też przypadkowo kupionym albumem Birdsongs Of The Mesozoic. W ostatnich miesiącach znów bardziej aktywna – z imponującymi trafieniami. Czymś takim – choć bardzo odległym od prapoczątków wytwórni – jest ukazujący się dziś album Bashing Mushrooms skandynawskiego kwintetu I.P.A. Ładna i dość tradycyjna w środkach płyta łącząca odwołania do muzyki Dona Cherry’ego (sami muzycy uważają się za zespół free jazzowy) i skandynawską wrażliwość rodem niemal z melancholijnych nagrań Jaga Jazzist (Horus Øye) z rytmicznym ogniem uwspółcześnionego be-bopu. Świetne tematy, w których błyszczą Atle Nymo (saksofon, klarnet) i Magnus Broo (trąbka). Niżej oceniam album Fluid Architecture Raya Russella (wychodzi również dziś) z dość oczywistą wizją melodyjnej muzyki na gitarę elektryczną, która wchodzi w stylistykę jazzową, a czasem snuje się na pograniczu muzakowej konwencji. Niby momentami blisko stąd do eksperymentów ambientowych Frippa, ale słowa uznania od Jima O’Rourke’a zestawiającego muzykę Russella z malarstwem Pollocka wydają mi się przesadzone. Obie płyty, co miłe, dostałem do przedpremierowego odsłuchu. 

Przy okazji coś z zaległości. Również Cuneiform firmuje wydany w wakacje album Thumbscrew (Tomas Fujiwara, Mary Halvorson i Michael Formanek) zatytułowany The Anthony Braxton Project i poświęcony tytułowemu kompozytorowi i saksofoniście, co się wpisuje w działania roku jego 75. urodzin i wykorzystuje partytury zgromadzone przez Tri-Centric Foundation. Rzucić hasło, że lepiej zapoznać się z tym albumem dziś niż przy okazji podsumowań roku 2020 w dziedzinie jazzu i improwizacji, to jak stwierdzić, że Braxton jest ważną postacią muzyki XXI wieku. Także latem ukazała się płyta Stirrup +6 The Avondale Addition – nieco lżejsza, bardziej groove’owa wizja jazzu – trio Fred Lonberg-Holm, Nick Macri i Charles Rumback plus szóstka gościnnie grających solistów.  

Szwajcarska wytwórnia Intakt – niemal rówieśniczka Cuneiform (młodsza o dwa lata), pracująca z regularnością zegarka z wiadomo-jakiego kraju – opublikowała dziś dwa nowe tytuły. Tu nowości też dostaję do przedpremierowego odsłuchu. Ten album, który poruszył mnie nieco mniej to Free Hoops zespołu Sylvie Courvoisier Trio, poza liderką-pianistką obejmującego jeszcze Drew Gressa i Kenny’ego Wollesena. Ten, który poruszył mnie mocniej, to It’s About Time formacji OM. Ale nie tej amerykańskiej, stoner-metalowej, tylko szwajcarskiej, założonej przez czwórkę jazzmanów z Lucerny. Niewykluczona jest jednak jakaś wspólna część zbiorów słuchaczy, bo szwajcarski OM przechodzi przez free jazz, uderzając jazgotem gitary elektrycznej i saksofonu sopranowego na podobieństwo rockowej kapeli wychowanej na ognistym bluesie. Owszem, kwartet kojarzyć się może w pierwszej kolejności z latami 70., w kolejnej dekadzie zawiesił działalność, ale – jak potwierdza płyta, pozbawiona emocjonalnych powrotów do przeszłości, choć kipiąca od współczesnych emocji – wrócił do niej w roku 2008. A wolę walki potwierdził wydanym w 2010 r. (również przez Intakt) albumem Willisau. Ten najświeższy (jak ktoś nie wierzy, że nowy, niech sobie puści utwór Covid-19 Blues) ma potężną skalę dynamiczną, no i moc ściągania zupełnie nowych fanów. Sporo tu choćby odkrywanych dziś przez nie najmłodszych już muzyków technologicznych rozwiązań związanych z elektronicznym przetwarzaniem instrumentów.    

Także w tym tygodniu uznany w kraju Dominik Wania debiutuje w barwach ECM (nie miałem okazji zapoznać się z tą płytą wcześniej), cały pakiet nowości z polskiej wytwórni Fundacja Słuchaj (też jeszcze nie miałem okazji – poza The Owl), premiera Maciej Gołyźniak Trio w w ramach serii Polish Jazz, są nowości z Audio Cave, 577 Records i Trost. Do tego 12. kompilacja Jazzmana ze znakomitej serii Spiritual Jazz, no i kolejna seria premier w szybko rosnącym katalogu Astral Spirits. W tej masie wydawnictw, z których część pewnie jeszcze pojawi się na Polifonii w najbliższych tygodniach, wyróżnia się oryginalnością duet Caldwell/Tester z albumem Little Flower i wizją brzmienia łączącego marimby, wibrafony i inne instrumenty perkusyjne z mnóstwem efektów i manipulacji, a w drugiej odsłonie – opartego na partiach analogowych syntezatorów i fortepianu. Trochę leniwe ćwiczenie z minimal music, a trochę po prostu płyta na leniwe popołudnie, w której znane style stają się kompletnie nieważne. Piszę o trzech odsłonach, ale w rzeczywistości nagrania powstawały w dwie kwietniowe niedziele (rok po roku), a po kolejnych 12 miesiącach zostały zmiksowane. W sumie trzy niedziele. To polecam z pełnym przekonaniem. 

PREMIERY PŁYTOWE TYGODNIA

12.09 Photo Ops Pure At Heart, Western Vinyl
13.09 Phelimuncasi Phelimuncasi: 2013 – 2019, Nyege Nyege Tapes
13.09 Phil Tomsett The Sound of Someone Leaving, Facture
14.09 7697 Miles Iskay, Buh
15.09 Cooper-Moore & Stephen Gauci Conversations vol. 1, 577 Records
15.09 Evan Parker & Agusti Fernandez Tempranillo, Fundacja Słuchaj
15.09 Frode Gjerstad / Fred Lonberg-Holm / William Parker / Steve Swell Tales From, Fundacja Słuchaj
15.09 Harri Sjöström, Andrea Centazzo, Matthias Bauer Lost Idols, Ictus
15.09 Pauli Lyytinen / Maciej Garbowski / Krzysztof Gradziuk Swords, Fundacja Słuchaj
15.09 Rachel Musson, Pat Thomas, Mark Sanders Shifa Live in Oslo, 577 Records
15.09 The Owl feat. Pablo Held Improcode, Fundacja Słuchaj!
15.09 VA Illuminati Bounce, Holuzam MC, Dl
16.09 AIR Krew Discuss and come back, Motion Ward
16.09 Kingohm Deserted/Reclaimed, Gin & Platonic
16.09 Paul White All Eyes Open, EP
17.09 Industry Standard Dominant Hand
17.09 Peja & Magiera Black Album, My Music
17.09 Spopielony OCCULTT, Opus Elefantum
17.09 Włodi & 1988 W/88, Def Jam Poland
A.G. Cook Apple, PC Music
Ailie Ormston/Finlay Clark Sunflowers Face the Sun, 33-33
Aksak Maboul Charles F. Bleistift EP, Crammed
Alicia Keys A.L.I.C.I.A., RCA
ALSO – Katharina Ernst / Martin Siewert Live in Celovec, Trost
Ammar 808 Global Control / Invisible Invasion, Glitterbeat
Anjimile Giver/Taker, Father/Daughter
Arca &&&&&, PAN
Asian Dub Foundation Access Denied, ADF Communications
Ava Max Heaven & Hell, Warner
Azymuth As Curvas da Estrada de Santos / Zé e Paraná (Demos 1973​-​75), Far Out
Black Phoebe Black Phoebe, Ecstatic
Bolewski & Tubis Bez końca, Audio Cave DL, CD, LP
Caldwell/Tester Little Flower, Astral Spirits MC, DL
Deradoorian Find the Sun, Anti-
Dominik Wania Lonely Shadows, ECM
Drew McDowall Agalma, Dais
E-Saggila Anima Bulldozer, Northern Electronics
Eivør Pálsdóttir Segl 
El Ten Eleven Tautology III, Joyful Noise
Elderbrook Why Do You Shake in the Cold?, Warner
Emilia Tuovila & Väijytys Kirjoitan tämän, Eclipse
Frank Bretschneider abtasten_halten, Faitiche
Gus Dapperton Orca, Awal
I.P.A. Bashing Mushrooms, Cuneiform
Imelda May Slip of the Tongue, Decca EP
Inga Lewandowska Przebudzenie, SJ Records
Jackson / Baker / Kirshner So Glossy and So Thin, Astral Spirits MC, DL
Jeb Bishop Centrifugal Trio Jeb Bishop Centrifugal Trio, Astral Spirits MC, DL
Jeigo We Are Not Nothing, Pets
Johann Johannsson Retrospective II, Deutsche Grammophon
Josiah Steinbrick Liquid / Devotion & Tongue Street Blue, Hands In The Dark
Lexa Lexa Som Livre
Maciej Gołyźniak Trio The Orchid – Polish Jazz vol. 85, Polskie Nagrania/Warner
Magda Kluz Akweny EP, Fonobo
Mildlife Automatic, Heavenly
Movements No Good Left to Give, Fearless
Nakatani / Parish / Rowden Live at Static Age Records, Astral Spirits MC, DL
Napalm Death Throes of Joy in the Jaws of Defeatism, Century Media 
Neil Young The Times, Warner EP
Obscura Hall Siren​/​Zero Double EP, Remote Control
Oh Sees Protean Threat, Castle Face
OM – Urs Leimgruber, Christy Doran, Bobby Burri, Fredy Studer It’s About Time, Intakt
Paul Haslinger Austerlitz, Artificial Instinct
Pram Of Dogs Matter-Anti, Phantom Limb
Prince Sign O’ the Times, Warner reed. 8CD+DVD
Ray Russell Fluid Architecture, Cuneiform
Rune Bagge Closure, Northern Electronics
Sarah Davachi Cantus, Descant, Late Music
Sault Untitled (Rise), Forever Living Originals
Sebastian Fabijański Prymityw, Asfalt
Solo Gemini Serious Delirium, Father And Son Records And Tapes DL, MC
Steve Arrington Down to the Lowest Terms: The Soul Sessions, Stones Throw
SUMAC May You Be Held, Thrill Jockey
Suzanne Ciani A Sonic Womb: Live Buchla Performance at Lapsus, Lapsus
Sylvie Courvoisier Trio with Drew Gress and Kenny Wollesen Free Hoops, Intakt
Tatsuhisa Yamamoto Ashioto, Black Truffle
Tobin Sprout Empty Horses, Fire
VA Door To the Cosmos, On The Corner
VA Spiritual Jazz 12: Impulse!, Jazzman
Yellow Days A Day In a Yellow Beat, RCA
Young Knives Barbarians, Gadzook

Powyższe płyty ukazały się 18 września, o ile nie ukazały się nawet wcześniej. A jeśli ukazały się nawet wcześniej, zostało to oznaczone datą.