Zespół, który nie przestał słuchać muzyki

22 maja 2020
Bartek Chaciński

A co byście powiedzieli na kolejny album po 40-letniej przerwie? Że przeżycie 40 lat jest możliwe, część z czytelników Polifonii pewnie mogła się nawet przekonać osobiście, ale wydać po takim czasie nowy materiał, który byłby rzeczywiście dobry? Przesuńmy więc dziś na bok głośną premierę The 1975 – nie było ich nawet na świecie, kiedy ukazywała się poprzednia płyta zespołu, o którym chciałbym pisać. 75 – to liczba minut nowej muzyki, którą moi dzisiejsi bohaterowie nagrali po tych 40 latach. A gdybym dodał jeszcze, że to zespół z Belgii (ej, są tam w ogóle jakieś zespoły?), ale nie dEUS, ani nawet Univers Zero? Wiem, robi się coraz dziwniej. Ale nic, co dotyczy trzeciej długogrającej płyty belgijskiego Aksak Maboul, nie należy do rzeczy powszednich.   

Zacznijmy od tego, że to jest pop w wersji progresywnej. A właściwie odprysk Rock In Opposition, który to termin warto wyjaśnić na samym wstępie: otóż w drugiej połowie lat 70., mniej więcej w tym czasie, gdy szeroką publiczność zaczynały już interesować fale punk rocka czy disco, powstawała ostatnia tak silna i chyba najbardziej wyjątkowa sieć zespołów grających prog-rock nowej ery, inspirowany współczesną kameralistyką, jazzem, czasem muzyką ludową. W gruncie rzeczy niespójny stylistycznie, za to nieźle zorganizowany, obejmujący m.in. Henry Cow, Samla Mammas Manna czy właśnie Univers Zero.    

Aksak Maboul byli jednymi z ostatnich, którzy do tej fali dołączyli. Zespół założył Marc Hollander, po doświadczeniach w artrockowym Cos (jeśli ktoś potrzebuje teraz rzadkiej i ciekawej płyty z tego kręgu, to polecam album Viva boma) i eksperymentalnym The Honeymoon Killers, w którego składzie spotkał Véronique Vincent i Vincenta Kenisa – późniejszych członków Aksak Maboul. Ta pierwsza jest dziś wokalistką i autorką tekstów, drugi pozostaje współpracownikiem Hollandera, ale w innej sferze działalności. Bo po wydaniu dwóch świetnych płyt zespół zakończył działalność (w 1980 r.) na 20 lat, a Hollander zajął się głównie wydawaniem płyt innych wykonawców pod szyldem Crammed Discs. Stworzyli – na spółkę właśnie z Kenisem i Hanną Gorjaczkowską – jeden z najwspanialszych i najbardziej konsekwentnie rozwijanych katalogów nagrań obejmujących nową falę, muzykę elektroniczną i muzykę świata, z sukcesami choćby w dziedzinie płyt afrykańskich czy folkloru z Bałkanów.  

Aksak Maboul wznowili działalność po 30 latach, w roku 2010, publikowali remiksy starych nagrań i niewydaną wcześniej archiwalną płytę Ex-Futur Album, ale też koncertowali (także w Polsce – w Lublinie, na Innych Brzmieniach), a teraz ukazują się ich zupełnie nowe utwory. W sesjach słychać wszystkie te misternie poutykane inspiracje, które decydowały o wdzięku starych nagrań – kameralistykę, klimat francuskojęzycznej chanson złamany awangardowym zacięciem, nowofalowe myślenie o brzmieniu, programowanych rytmach, surrealistyczną poezję, stylistykę nagrań Brigitte Fontaine, ślady prog-rocka. Słychać bogate aranżacje, w których znajdzie się miejsce dla wibrafonu, skrzypiec elektrycznych czy fagotu. Ale jest też coś więcej – wiarę w starą estetykę odnowiło pojawienie się grup takich jak Aquaserge, które otwarcie nawiązują do AM – w sesjach albumu Figures wzięli udział członkowie tej formacji: Julien Gasc, Audrey Ginestet i Benjamin Glibert. Pojawili się też na sesjach znajomi z przeszłości – Steven Brown z Tuxedomoon czy wreszcie Fred Frith, który współpracował z zespołem w jego pierwszym wcieleniu. Przede wszystkim jednak dochodzą wpływy tego wszystkiego, co Hollander usłyszał na wydawanych przez siebie płytach. Jest więcej elementów muzyki świata – tureckiej, afrykańskiej, dalekowschodniej. To muzyka lekka i głęboka zarazem. Come back marzeń.   

Już zapowiadający album w kwietniu utwór Silent Silhouettes (na płycie w nieco innej wersji jako Silhouettes) wydawał się kompozycją na miarę pierwszych nagrań zespołu, choć bardziej jeszcze piosenkową. Na albumie też się wyróżnia, podobnie jak Spleenetique (przypominający, jak wiele zawdzięczała Véronique Vincent grupa Stereolab) czy wreszcie centralny utwór Dramuscule, który wydaje mi się rzadką udaną próbą przeniesienia dramaturgii niemal teatralnej – dialog mężczyzny i kobiety – do formuły utworu muzyki pop. Nie dysponowałem niestety dokładnymi informacjami dotyczącymi składu grupy w każdym utworze, ale mam nadzieję jeszcze wrócić do tej płyty – w szczególności pod koniec roku, bo wprawdzie pierwszy kontakt bywa zwodniczy, ale po dwukrotnym przesłuchaniu przekonany jestem, że mamy do czynienia z jednym z przyszłych albumów roku. W najgorszym razie dla fanów RIO płyta będzie sentymentalną bombą, a dla całej reszty – mistrzowską lekcją prowadzenia przemyślanych projektów muzycznych.    

AKSAK MABOUL Figures, Crammed Discs 2020, 8-9/10

PREMIERY PŁYTOWE TYGODNIA

16.05 (Bartosz Boro Borowski) B3-33 Video Session
17.05 Ryley Walker Mirror of the Lowlands
17.05 VA The Nature Singer: His Complete Issued Recordings, February 1915 to January 1919, Canary
18.05 Christpher Sawyer Eight Hours of Heavy Drinking
18.05 Suren Seneviratne blue thirty​-​five, Blue Tapes
18.05 Tomorrow x Together The Dream Chapter: Eternity, BigHit EP
18.05 Vanessa Amara Poses, Posh Isolation
19.05 Elisabeth Harnik Irrt, Irrt das Ohr, Catalytic Sound
19.05 Ikue Mori & Ken Vandermark Consequent Duos: series 2c, Catalytic Sound
19.05 McPhee – Rempis – Reid – Lopez – Nilssen-Love Of Things Beyond Thule Vol. 2, Aerophonics
20.05 Amaria Hamadalher Music from Saharan WhatsApp 05, Sahel Sounds EP
20.05 India Jordan For You Local Action, EP
20.05 Jeff Rosenstock No Dream, Polyvinyl
20.05 Jim O’Rourke Steamroom 49, Steamroom
20.05 Lasse Marhaug My Body As a Cavern, Sentimental
20.05 Lasse Marhaug Four Seasons Only Winter, Sentimental
20.05 Lasse Marhaug No Authentic Sound Left, Sentimental
20.05 Matthewdavid’s Mindflight Care Tracts, Leaving
20.05 Rafael Sinners, Saints, Angels, Damned Intruder, Alert
21.05 Brigid Dawson & The Mother’s Network Is the Season for the New Incarnations, Castle Face
21.05 Carly Rae Jepsen Dedicated Side B, School Boy
21.05 Fluxion Perspectives, Vibrant Music
21.05 Kain & TZX Split, Pionierska
21.05 Regis Hidden In This Is The Light That You Miss, Downwards
21.05 Sarah Davachi Gathers, Boomkat Editions
21.05 Tymek Vestige, Universal EP
Aksak Maboul Figures, Crammed Discs
Ami Dang Meditations Mixtape, Vol. I, Leaving
Apparat Soundtracks: Stay Stil,l It’s Complicated
Archie Shepp, Raw Poetic & Damu the Fudgemunk Ocean Bridges, Redefinition
Badly Drawn Boy Banana Skin Shoes
Bill Nace Both, Drag City
Boof Bois Bumping Carti Leaks In A Walmart, Parking Lot
Brom Dance with an Idiot, Trost
Chouk Bwa & The Ångstromers Vodou Alé, Les Disques Bongo Joe
Christine Ott Chimères (pour Ondes Martenot), Nahal
Crossfaith Species EP, UNFD
Dave Miller Dave Miller, Tompkins Square
donGURALesko Dziadzior, My Music
Fake Names Fake Names, Epitaph
Forces Epoch, Gin&Platonic
Greg Foat Symphonie Pacifique, !K7/Strut
Gunna Wunna, YSL
Jan LF Strach Implozjo wizja EP, Underpolen
Jim O’Rourke Shutting Down Dream, INA-GRM
John Zorn Calculus, Tzadik
Katie Von Schleicher Consummation, Ba Da Bing
Kidbug Kidbug, Joyful Noise
Kota The Friend Everything
KSI Dissimulation, RBC
Lucy Railton Forma, INA-GRM
Marion Cousin & Kaumwald Tu rabo par’abanico Les Disques do Festival Permanent
Mary Lattimore & Mac McCaughan AVL
Max Eilbacher Metabolist Meter (Foster, Cottin, Caetani and a Fly), INA-GRM
NÍDIA Não Fales Nela Que A Mentes, Principe
Owen Pallett Island, Domino
Panasonic Remix EP, Sähkö
Paul Flaherty, Randall Colbourne, James Chumley Hunt, Mike Roberson Borrowed From Children, 577 Records
Pere Ubu By Order of Mayor Pawlicki (Live in Jarocin), Cherry Red
Pete Rock & Camp Lo 80 Blocks From Tiffany’s II, Fatbeats
Przyłu Juniper, Step
Rafael Anton Irisarri Peripeteia
RG Lowe Life of the Body, Western Vinyl
Steve Earle & The Dukes Ghosts of West Virginia, New West
Szczeciński Zespół Dupa Nowa flaga
TALsounds Acquiesce, NNA Tapes
The 1975 Notes on a Conditional Form, Dirty Hit/Interscope
The Bobby Spellman Nonet Revenge Of The Cool, Sunnyside
Tim Burgess I Love the New Sky
Tomasz Bednarczyk Music For Balance and Relaxation vol. 2, Somewhere Nowhere
VA Soul Jazz Records presents BLACK RIOT: Early Jungle, Rave and Hardcore, Soul Jazz
Whit Dickey Trio Expanding Light Tao Forms
Witch ‚n’ Monk Witch ‚n’ Monk, Tzadik
Woods Strange to Explain, Woodsist
Zbuku Wiem, co jest 5, Step

Powyższe płyty ukazały się 22 maja, chyba że oznaczyłem je inną datą.