Dźwięki metalu

10 lutego 2023
Bartek Chaciński

Metal sugeruje muzykę dość ekstremalną. Choć w tym wypadku z drugiego końca ekstremum, co odpowiada mi dziś bardziej, bo nie ma tego całego znoju i folkloru (najlepsze z okolic tego zwyczajnego metalu, na co ostatnio trafiłem, to była książka Jarka Szubrychta – miałem inaczej niż w wypadku innych książek o muzyce: z rosnącą ciekawością odnajdywałem w niej siebie, ale nie zawsze korciło mnie, żeby do przesłuchania opisywanej muzyki wracać). Ci dwaj metalowcy są zresztą specyficzni. Jeden gra na instrumencie strunowym wagi najcięższej, przy którym wiosła Jacksona czy ESP to zabawki. Drugi ma do dyspozycji taki arsenał metalofonów i obiektów metalowych, jakiego statystyczny metalowiec nie widział pewnie na oczy przez całe życie. I jeszcze grają muzykę o stosownie metalicznym brzmieniu, w tej odsłonie pozostając zaskakująco blisko siebie (ostatnio tak blisko byli na tej kompilacji). A ponieważ wychodzi im to wybornie, zamiast kolejnych zagranicznych wynalazków (choćby niezbyt udanego singla Depeche Mode) albo (udanej skądinąd – dziś rozmawiamy o niej w podkaście POLITYKI) nowej płyty Błażeja Króla zajmę się tymi dwoma zawodnikami, reprezentującymi Nową Południową Walię i Kujawsko-Pomorskie.   

Jak już dobrze wiedzą czytelniczki i czytelnicy Polifonii, im bardziej kwiecisty wstęp do notki, tym mniej mogę mieć do powiedzenia o samej muzyce. I to się tu sprawdza, ale ze względów niezależnych ode mnie: po prostu zarówno Mike Majkowski (to ten od kontrabasu, pochodzący z Sydney, od dawna jednak działający także na polskiej scenie), jak i Rafał Iwański (tu jako R. IWANSKI, to ten od perkusji) bardzo oszczędnie cedzą w swoich nagraniach narracje, punktów zaczepienia jest więc niewiele i nie opisuje się tych wydawnictw łatwo. 

Majkowski na Coast – jednej ze swoich bardziej udanych płyt solowych, może nawet najlepszej od czasu Neighbouring Objects – robi to, co i solo, i w formacji Lotto wychodzi mu świetnie: buduje i utrzymuje suspens. Dwie długie, 20-minutowe formy – mocno trzymane w rytmicznych ryzach, z powściągliwością, swoistą elegancją – niczym u The Necks transformują się niezauważalnie, choć w każdym przypadku startujemy i lądujemy w innym miejscu. I podobnie jak na innych płytach Majkowskiego, tylko nominalnie kontrabasisty, źródła ulegają daleko idącemu zatarciu. Zostają drony, harmoniczne i wciągający niepokój. 

Iwański zaczyna tam, gdzie jego poprzednik sprzed trzech tygodni (tyle jest na rynku album Coast) kończy. Na zapętlanych strukturach rytmicznych buduje całość nieco bardziej rozbudowaną i wielowarstwową, nieco mniej minimalistyczną, za to poprzez te barwy licznych perkusjonaliów mocniej zanurzoną w tradycji. Bo zamiast zestawu perkusyjnego mamy tu kalimby, gongi i syntezatory. A całość nawiązuje i do psychodelii, i do sceny industrialnej, i do chłodnego ambientu, i wreszcie do muzyki ze szkoły berlińskiej. Bogate harmonicznie wzory poddawanej są – jak w tytule – delikatnym transformacjom efektowym. Są przestery, pogłosy i echa różnej głębokości. Część nagrań to ewidentnie etiudy (najbliższe delikatnym zawieszeniom Majkowskiego byłyby pewnie KalimbAfrica oraz długi Hyper-Continuum. Ten ostatni i drugi najdłuższy w zestawie utwór Forma X wydają się tu zresztą szkieletem dla całej płyty. Całość dedykowana jest Jonowi Hassellowi, wpływ tego trębacza i kompozytora nietrudno tu zresztą wyczuć.  

A gdzie się te płyty mijają? W radykalizmie gestów i metaliczności brzmień. Ale też pewnie w miejscu, w którym jeden i drugi z bohaterów porzuca swój podstawowy instrument – większa część albumu Transformations I to bowiem bardzo arytmiczne spojrzenie na perkusję. A Coast tę perkusję (utwór Spiral) wykorzystuje. Różnica to zapewne punkt wyjścia – wyraźniej koncepcyjny, wręcz matematycznie czysty w wypadku Australijczyka, a u Iwańskiego zdradzający jednak fascynację instrumentarium i – co za tym idzie – pewnym brzmieniowym żywiołem, spontanicznością spoza świata zachodniego. Poza tym mogą się znowu spotkać na jednej kompilacji czy tej samej imprezie.   

R. IWANSKI Transformations I, Eter/Gusstaff 2023
MIKE MAJKOWSKI Coast, Fragments Editions 2023

PREMIERY PŁYTOWE TYGODNIA

4.02 Meitei / 冥丁 SHITSURAI / 室礼, Kitchen Label
5.02 Stanisław Aleksandrowicz Oktet Pieśń o bębnie
6.02 Gnyonpix Music Is My Therapy EP, Polish Juke
6.02 Twoosty Mayonez Carmin LP, U Know Me
6.02 Warmth Collider, Archives
7.02 Anthony Pateras Two Solos, Futura Resistenza
9.02 Błażej Król W każdym (polskim) domu, Sony
9.02 Satoko Fujii & Otomo Yoshihide Perpetual Motion, Ayler
10.02 Amber Arcades Barefoot On Diamond Road
10.02 Andy Shauf Norm, Anti-
10.02 Black Belt Eagle Scout The Land, The Water, The Sky, Saddle Creek
10.02 David Bowie A Divine Symmetry | an alternative journey through „Hunky Dory”, ISO reed
10.02 Dawid Borysiewicz & Szatt Kiss
10.02 Duane Pitre Varolii Patterns, Important
10.02 Earth House Hold How Deep Is Your Devotion, A Strangely Isolated Place
10.02 El Ten Eleven Valley of Fire, Joyful Noise
10.02 Elodie OK. Respira
10.02 Guy Barash Killdeer, New Focus
10.02 Hańba! Narutowicz, Don’t Sit On My Vinyl 7″
10.02 In Flames Foregone, Nuclear Blast
10.03 Ishmael Ensemble & Rider Shafique New Era
10.02 Kelela Raven, Warp
10.02 Laraaji Segue to Infinity, Numero Group
10.02 Lisa O’Neill All Of This Is Chance, Rough Trade
10.02 Marlene Ribeiro Toquei no Sol, Lovers & Lollypops
10.02 Nick León / DJ Python Esplit EP, Worldwide Unlimited
10.02 øjeRum/Scanner V​å​gnende Jeg Ser De D​ø​de, Room40
10.02 Paramore This Is Why
10.02 Pearla Oh Glistening Onion, the Nighttime Is Coming, Spacebomb
10.02 Pierce The Veil The Jaws of Life, Fearless
10.02 Quasi Breaking the Balls of History, Sub Pop
10.02 R. IWANSKI Transformations 1, Eter/Gusstaff CD/DL (LP w marcu)
10.02 Roberto Cassani & Fraser A. Campbell Poet Shuts Clock, Sunnyside
10.02 Shayna Dunkelman & Javier Areal Vélez Miru Mira, Atlantic Rhythms
10.02 Stephanie Lamprea 14 R​é​citations, New Focus
10.02 The Brian Jonestown Massacre The Future Is Your Past
10.02 The Golden Dregs On Grace & Dignity, 4AD
10.02 The Notwist Live from Alien Research Center, Morr Music
10.02 VA Portals, Other People
10.02 Vusi Mahlasela, Norman Zulu and Jive Connection Face To Face, Strut
10.02 White Lung Premonition, Domino
10.02 Yo La Tengo This Stupid World, Matador
10.02 You Me At Six Truth Decay, Rise
10.02 ZA! ZA! & la TransMegaCobla, Lovers & Lollypops