W nostalgii za rewolucją

3 grudnia 2021
Bartek Chaciński

Przedwczorajsza wiadomość o śmierci Alvina Luciera uświadomiła mi pewien paradoks: starzy przedstawiciele awangardy, nawet jeśli byli słabo znani z dorobku – bo Lucier nie doczekał się przez lata w Polsce wielu prezentacji – pozostawali ikonami nieźle znanymi z wizerunku, poglądów, czasem też życiorysu. Nowi już niekoniecznie, a nawet całkiem odwrotnie. Sprawdza się tu dokładnie to samo, co uderza w muzyce pop – mitologiczna otoczka muzyki nieco przygasa, choć zarazem każda muzyka jest na wyciągnięcie ręki. Z jednej strony może mniej zostało do wykonania takich gestów jak klasyczne I Am Sitting in a Room Luciera: wykonawca siedzi w pokoju i powtarza krótki, kilkuzdaniowy tekst, który w ciągu kilkunastu minut staje się kompletnie nieczytelny, bo zagłuszają go częstotliwości rezonansowe pomieszczenia. Czyli gra przestrzeń, a nie wykonawca. Z drugiej – elementy muzyki awangardowej lat 60. i 70. stały się normalnym składnikiem kompozycji pisanych na co dzień i prezentowanych już nie dla zszokowania czy rozsierdzenia publiczności (choć słyszałem i w XXI w. polskiego urzędnika kulturalnego wychodzącego z oburzeniem podczas koncertu z muzyką Mortona Feldmana), tylko dla prostej przyjemności. Nie jest to już czas koncertu Johna Cage’a i Davida Tudora w Wenecji – olśnienia dla młodego Luciera – kiedy wyczyniali z fortepianem takie rzeczy, że ktoś wszedł na scenę, pacnął w instrument parasolem i krzyknął: Teraz i ja jestem kompozytorem. Mam dziś płytę, która – choć dość niszowa – wydaje się jakąś w czystej postaci nostalgią za czasami eksperymentów: duet Midori Hirano i Atsuko Hatano. 

Pierwsza mieszka w Berlinie (choć urodziła się w Kioto), druga w Tokio. Pierwsza jest multiinstrumentalistką, druga grywa na instrumentach smyczkowych (i znana jest m.in. z nagrań z Jimem O’Rourke i Eiko Ishibashi). To, co robią, wydaje się nadbudową na nurcie muzyki, którą ostatnio nazywałem popważną, czyli – jak mówią Anglosasi – modern classical. Bo tego słucha się niby lekko, ale jednak romantyczne linie topione są w dronach, liryzm ginie w brudach i nieostrościach, a całe formy to konstrukcje wielowarstwowe i głębokie.  I gdy tak czytałem o Lucierze przed wczorajszą audycją w Dwójce i jednocześnie słuchałem duetu Hirano/Hatano (staram się w piątki pisywać o płytach, których mam szansę posłuchać wcześniej), przyszło mi do głowy, jak mocno te awangardowe pomysły przeniknęły do muzyki z nieco bardziej masowym potencjałem. Na Water Ladder mieszają się echa różnych nurtów awangardy, a przy tym w żadnym momencie nie jest to coś, czego nie posłuchacie w XXI-wiecznym salonie. Choć zarazem w takich fragmentach jak najlepsze na płycie Cotton Spheres oraz utwór tytułowy wychodzi to znacząco ponad muzykę, którą łatwo by było zepchnąć do poziomu filmowej ilustracji. Idealny album do zatopienia się w tęsknocie za czasami gigantów eksperymentu. Bardzo miłego, zaznaczam – no i do słuchania raz za razem.

MIDORI HIRANO, ATSUKO HATANO Water Ladder, Alien Transistor 2021

PREMIERY PŁYTOWE TYGODNIA

27.11 Alex Malheiros Tempos Futuros, Far Out
29.11 Jon Wesseltoft Omris, Superpang EP
29.11 Kamil Szuszkiewicz Na przykład kiedyś tańczyłem, ale bardzo trudne
29.11 Rapoon :Cinema Telephonique:, Zoharum
29.11 Saint Etienne Her Winter Coat, EP
30.11 Arca Kick ii, XL
30.11 Black Quantum Futurism Mmere Dane : THE BLACK TIME BELT
30.11 Cecil Taylor (feat. Stańko, Rava, Bauer, Lyons, Wright Jr., Tchicai, Hampel, Parker, Martinez) Music From Two Continents, Fundacja Słuchaj
30.11 Christian Di Vito Senza Titolo, Superpang EP
30.11 FISHWOOL (Susana Santos Silva / Yedo Gibons / Vasco Trilla) Live in Cernko, Fundacja Słuchaj
30.11 Satomimagae Colloid, RVNG Intl
1.12 Arca Kick iii, XL
1.12 Dialect Keep Going… Under,RVNG Intl
1.12 Industry Standard Operator
1.12 Jan LF Strach E f e m e r o i d 2 1 1 2  (dostępna do 7.12)
2.12 Arca Kick iiii, XL
2.12 Felicia Atkinson & Jefre Cantu-Ledesma Un hiver en plein été, Shelter Press
2.12 Valentina Goncharova Recordings 1987​-​1991 Vol. 2, Shukai
Andrzej Korzyński Nie ma mocnych, GAD Records reed. CD
Angèle Nonante-Cinq, Angèle VL
Arca Kick iiiii, XL
Artykuły Rolne Porno, Koty
Atsuko Hatano & Midori Hirano Water Ladder, Alien Transistor
Baxter Dury Mr Maserati, Heavenly
Beauty Pill Instant Night, Northern Spy
Ben Link Collins Fictionalism, Flaming Pines
Can Live in Brighton 1975, Mute arch.
Christian Wallumrød Speaksome, Hubro
Corroded Spiral Ancient Nocturnal Summoning, Phantom Limb
Dawid Podsiadło Leśna muzyka (live, czyli na żywo), Sony
DJ Harrison Tales from the Old Dominion, Stones Throw
Eli Keszler The Scary of Sixty​-​First OST, Deeper Into Movies
Ennio Morricone Dollars, Dust & Pistoleros: The Westerns Anthology, Cinevox
Erik Palmberg In Between, Prophone-Naxos
Gas Der Lange Marsch
Hadi Bastani Cold Hour, Room40
Hanson Against the World
Hedone Wstyd, New Sun CD-SP
Ian Wellman On The Darkest Day, You took My Hand and Swore It Will Be Okay, Room40
Ian Wellman I Watched The World Burn Without Leaving My Home, Room40
Jerman/Barnes Hiss Lift, Room40
Julien Dyne Modes, Soundway
Leo Abrahams Scene Memory II
Mars Williams Mars Williams Presents: An Ayler Xmas Vol. 5
Matthew Halsall Salute to the Sun – Live at Hallé St. Peter’s, Gondwana
Modern Nature Island of Noise, Bella Union
My Morning Jacket Live 2015
Nils Frahm Old Friends New Friends, Leiter
No Rome It’s All Smiles, Dirty Hit
Paul Weller An Orchestrated Songbook: Paul Weller With Jules Buckley & the BBC Symphony Orchestra
Pick A Piper Sea Steps, TAR/MM/UOH
Quadro Nuevo Odyssee – A Journey Into The Light, GLM Music
Quidam Quidam, GAD Records reed. CD/2LP
Rival Consoles Overflow, Erased Tapes
Robin Fox Threnody to Now, Room40
Ryterski Tears Are the Diamonds of the Soul, BAS
Speedometer This Is Speedometer, Freestyle
Stefan Wesołowski Wolf OST, NBCUniversal
Tonkyn Pearson Erbium, Flaming Pines
Underscores Boneyard aka Fearmonger, EP
VA Essiebons Special 1973 – 1984 // Ghana Music Power House, Analog Africa
VA Remixes JID010, Jazz Is Dead
VA Sentimental Noise, Jagjaguwar
VA Catalog Compendium Vol. 6, RVNG Intl
Valery Vermeulen Mikromedas AdS​/​CFT 001, Touch
Volbeat Servant of the Mind
Wajatta Do You Even Care Anymore?, Brainfeeder